10. Yargı Paketi Ne Getiriyor? İnfaz Paketi 2025 – İnfaz Hukukunda Önemli Değişiklikler
10. Yargı Paketi ne getiriyor? İnfaz Paketi neler içeriyor? 2025 yılı İnfaz Yasası Düzenlemeleri ve 10. Yargı paketi nedir? Adalet Bakanlığı tarafından kamuoyuna sunulan ve uzun süredir beklenen 10. Yargı Paketi, nihayet Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşındı. Adalet Komisyonundan geçen düzenlemeler, TBMM Genel Kurulunda oylanacak ve kabul edildiği takdirde yasalaşacak.
Bu kapsamlı reform paketinde, özellikle infaz rejimiyle ilgili önemli düzenlemelere yer verilmiş, bazı hükümlüler açısından infaz sistemine dair lehe iyileştirmeler yapıldığı söylenebilir. Ancak kamuoyunda merakla beklenen ve “31 Temmuz Yasası” olarak anılan Geçici 10. Maddeyle ilgili herhangi bir değişiklik bu pakete dahil edilmediği görülmektedir. İnfaz Kanununa dair önemli değişiklikler nedeniyle, yapılan bu değişiklilere halk arasında infaz paketi da denilmektedir.
Bu yazımızda, 10. Yargı Paketi’nin (İnfaz paketi) infaz hükümleri ile birlikte ikinci kez mükerrir olan hükümlülere yönelik değişiklikler, denetimli serbestlik uygulamaları, özel infaz usulleri ve çocuk hükümlülere dair getirilen yeni düzenlemeleri detaylı şekilde ele alıyor; ayrıca 31 Temmuz Yasası’na dair son duruma dair de açıklamalara yer veriyoruz. Kanun Teklifinin tam metnine göz atmak için tıklayınız.
İkinci Kez Mükerrir Olan Hükümlüler İçin Yeni Haklar: Koşullu Salıverilme ve Denetimli Serbestlik İmkanı
Mevcut mevzuatta, iki kez mükerrir (tekrar suç işleyen) olan hükümlüler koşullu salıverilmeden yararlanamıyor; bu nedenle açık cezaevi ve denetimli serbestlik hakları da engelleniyordu. 10. Yargı Paketi bu durumu değiştirmeye hazırlanıyor.
Yeni Yargı paketine göre:
- İkinci kez mükerrir olan iyi halli hükümlüler, cezalarının 3/4’ünü infaz ettikleri takdirde koşullu salıverilmeden faydalanabilecek.
- Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda yaklaşık 19.800 hükümlü için tahliye yolu açılacak.
- Ayrıca, bu kişilerin açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasının ve denetimli serbestlikten yararlanmasının önü açılacak.
Bu reform, infaz sisteminde uzun süredir dile getirilen eşitsizlik ve mağduriyetleri bir ölçüde gidermeyi hedefliyor.
31 Temmuz Yasası (Geçici 10. Madde) Düzenlemesi Neden Pakete Dahil Edilmedi?
Kamuoyunda “31 Temmuz Yasası” olarak bilinen ve 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun Geçici 10. maddesinin kapsamının genişletilmesi beklenen düzenleme, infaz paketin yer almadı. Bu düzenlemenin yasalaşması halinde yaklaşık 55.000 hükümlünün tahliyesi söz konusu olabilirdi.
Henüz netleşmemiş olmakla birlikte, Adalet Bakanlığı’nın açıklamaları doğrultusunda yargı paketlerinin devamının geleceği anlaşılmaktadır. Ancak bu düzenlemenin ne zaman yapılacağı, içeriğinin ne olacağı belirsizliğini korumaktadır.
Denetimli Serbestlik Uygulamasında Kalıcı ve Oransal Bir Düzenlemeye Gidiliyor
İnfaz paketinde denetimli serbestlik uygulamasına ilişkin yeni düzenlemeyle, cezanın süresine bağlı olarak her hükümlünün cezaevinde en az belirli bir süre kalması sağlanacak. Bu adım, toplumda oluşan “cezasızlık algısı”nın giderilmesine yönelik olarak değerlendirilmekte.
Yeni sistemin temel hatları:
- Denetimli serbestlik süresi 1 yıl olarak sabit kalacak.
- Ancak hükümlü, koşullu salıverilme süresinin en az 1/10’unu cezaevinde geçirmeden denetimli serbestliğe ayrılamayacak.
Örneğin: 1 yıl hapis cezası alan ve koşullu salıverilme oranı 1/2 olan bir hükümlü, infazı gereken 6 ay 2 günün en az 18 gününü açık cezaevinde geçirmek zorunda olacak.
Düzenlemenin yalnızca yeni işlenen suçlara uygulanacağı, geçmişte işlenen suçlar yönünden aleyhe sonuç doğurmayacağı ifade edilmiştir.
Özel İnfaz Usullerinde Önemli Genişlemeler: Evde İnfaz, Gece ve Hafta Sonu Uygulamaları
İnfaz paketi ile özel infaz usullerinde hem kapsama alınan suçlar hem de infaz sınırları önemli ölçüde genişletiliyor:
Gece ve Hafta Sonu İnfaz:
- Kasıtlı suçlarda ceza sınırı 3 yıla, taksirli suçlarda ise (ölüme sebebiyet hariç) 5 yıla çıkarılıyor.
- Hükümlünün durumuna göre gündüz infaz usulü de devreye girecek.
Konutta İnfaz:
Kadın, çocuk ve yaşlılar için konutta infaz sınırları artırılıyor:65 yaş: 3 yıl
- 70 yaş: 4 yıl
- 75 yaş: 5 yıl
- 80 yaş: 6 yıl
- Doğum yapmış kadınlar: 5 yıl
Hasta ve Engelliler:
- Ağır hastalığı veya engeli nedeniyle cezaevinde yaşamını sürdüremeyen, müebbet dışında hükümlüler konutta infaz kapsamına alınabilecek.
- Bu kişiler elektronik kelepçeyle takip edilecek ve bir yıl aralıklarla sağlık durumları yeniden değerlendirilecek.
- Bu kişilere denetimli serbestlik yasağı kaldırılacak.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus: Denetimli serbestlikte yükümlülüklerini ihlal eden veya denetimli serbestlikte kasıtlı ve alt sınırı 1 yıl ya da daha fazla olan bir suçtan dava açılanlar, özel infaz haklarını kaybedecek.
Çocuk Hükümlülere ve Tutuklulara Özel Düzenleme: Eğitimevleri Devreye Giriyor
Yeni İnfaz paketi ile çocuk hükümlülerin infazı daha rehabilite edici hale getiriliyor:
- Cezanın infazına çocuk kapalı cezaevinde başlanacak; iyi hal gösterenler çocuk eğitimevlerine nakledilecek.
- Kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıla kadar ceza alan çocuklar doğrudan eğitimevlerinde barındırılabilecek.
Ayrıca bazı çocuk tutuklular da güvenlik riski taşımamaları kaydıyla eğitimevlerinde kalabilecek. Ancak ciddi suç şüphesi olan, kaçma veya delil karartma riski bulunan çocuklar bu uygulama dışında bırakılacak.
Yapılan İnfaz paketi teklifini madde madde özetledik;
Madde 16 – Çocuk Hükümlüler İçin Yeni İnfaz Sistemi
- Çocuk hükümlülerin cezalarının infazına öncelikle çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanacak.
- İyi hâl değerlendirmesi olumlu olan çocuk hükümlüler, sonrasında çocuk eğitimevlerine nakledilecek.
Madde 17 – Çocuk Eğitimevi ve Cezaevi Arasındaki Geçiş Esasları
- İyi hâl değerlendirmesi sonucu olumlu çıkan çocuklar, çocuk eğitimevine alınabilecek.
- Olumsuz değerlendirilenlerin yeniden değerlendirme süresi en fazla 6 ay olacak.
Bazı suçlarda cezalar doğrudan çocuk eğitimevlerinde infaz edilebilecek
- Kasıtlı suçlarda toplam 3 yıl veya daha az hapis
- Taksirli suçlarda toplam 5 yıl veya daha az hapis
- Eğitimevinde bulunan çocuklar, uygun olmayan davranışları nedeniyle tekrar kapalı cezaevine sevk edilebilecek
- 15 yıla kadar hapis gerektiren suçlarda, bazı tutuklu çocuklar (örneğin tehlike arz etmeyenler), eğitimevinde kalabilecek.
- Tüm bu işlemler, yönetmelik ile düzenlenecek usul ve esaslara göre yürütülecek.
Madde 18 – Denetimli Serbestlikte Yeni Şart
- Denetimli serbestlikten yararlanmak isteyen iyi hâlli hükümlüler, cezalarının en az onda birini infaz kurumunda geçirmiş olmalı.
- Bu süre hiçbir şekilde 5 günden az olamayacak.
- Değişiklikle, cezanın caydırıcılığı ve infazın etkinliği artırılmak isteniyor.
Madde 19 – İkinci Kez Tekerrür Hükümlüleri İçin Koşullu Salıverilme
- Daha önce koşullu salıverilmeden yararlanamayan ikinci defa mükerrir hükümlülere, bu hak belirli şartlarla tanınacak.
- Ancak, bu kişilerin koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak.
Örnek oranlar:
- Ağırlaştırılmış müebbet: En az 39 yıl
- Müebbet: En az 33 yıl
- Çoklu süreli hapis: En fazla 32 yıl
- Hükümlünün koşullu salıverilmeden yararlanması için, iyi hâl kriterleri ve infaz kurumu uyumu titizlikle değerlendirilecek.
Madde 20 – Özel İnfaz Usullerinde Kapsam Genişliyor
- Geceleyin veya hafta sonu infaz uygulamasında süre sınırı:
Kasten suçlar için 3 yıl
Taksirle işlenen suçlar için (öldürme hariç) 5 yıl
Hafta sonu infazı, hafta içi günlerde de uygulanabilecek.
- Konutta infazın kapsamı genişletildi; hastalık veya engellilik halleri için detaylı usuller getirildi.
- Özel infaz usulüne uymayanlar için infaza genel hükümlere göre devam edilecek.
- Denetimli serbestlik yükümlülüklerine uymayanlar, özel infaz usullerinden yararlanamayacak.
- Bu düzenleme özellikle kadınlar ve çocuklar lehine olacak şekilde penoloji ilkeleriyle uyumlu yapıldı.
Madde 21 – Geçici 10. Maddeye Uyum Güncellemesi
- İkinci kez tekerrür eden hükümlüler için getirilen koşullu salıverilme hakkının uygulanmasında doğabilecek tereddütlerin önüne geçilmesi amaçlandı.
- Bu kapsamda, geçici 10. maddenin sekizinci fıkrasında değişiklik yapıldı.
Madde 22 – Geçici Uygulama Hükmü
- 105/A maddesinde yapılan değişikliklerin, bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce işlenen suçlara uygulanmayacağı açıkça düzenlendi.
- Böylece geriye yürümeme ilkesi korunarak hukuki güvenlik sağlandı.